Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ): Τι πρέπει να γνωρίζουν άνδρες και γυναίκες;

Με τον όρο Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) αναφερόμαστε στα νοσήματα που μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή. Συχνά αντί του όρου αυτού χρησιμοποιείται ο όρος Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενες Λοιμώξεις, προκειμένου να συμπεριληφθούν και οι περιπτώσεις των ατόμων που δεν εμφανίζουν συμπτώματα.

Ο αριθμός των μικροοργανισμών οι οποίοι αναγνωρίζονται ως και σήμερα σεξουαλικώς μεταδιδόμενοι, υπερβαίνει τους 30. Ανάμεσα σε αυτούς περιλαμβάνονται τα βακτήρια, τα μυκοπλάσματα, τα χλαμύδια, οι ιοί, οι μύκητες, τα παράσιτα και τα πρωτόζωα. Καθένας απ’ αυτούς τους μικροοργανισμούς, εκτός από την ειδική λοίμωξη την οποία προκαλεί, συχνά μπορεί να διαγνωσθεί ως συμμέτοχος σε πληθώρα πολυπαραγοντικών νοσολογικών συνδρόμων.

Τα ΣΜΝ περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις λοιμώξεις από:

1. Τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) κοινώς τα κονδυλώματα
2. Τον ιό του έρπητα των γεννητικών οργάνων
3. Το τρεπόνημα (Treponema pallidum), αίτιο της σύφιλης
4. Το γονόκοκκο (Neisseria gonorrhoeae), αίτιο της γονόρροιας (γονοκοκκική ουρηθρήτιδα- κολπίτιδα)
5. Τα χλαμύδια (χλαμυδιακές λοιμώξεις)
6. Τις λοιμώξεις από τριχομονάδες (κολπική τριχομονάδωση, μη γονοκοκκική ουρηθρήτιδα κλπ)
7. Τις ηπατίτιδες HBV (Hepatitis B Virus), HCV (Hepatitis C Virus)
8. Τον ιό της επίκτητης ανοσοανεπάρκειας HIV (AIDS)

Πως μεταδίδονται τα ΣΜΝ;

Η μετάδοση γίνεται με τη σεξουαλική επαφή (κολπική, πρωκτική είτε στοματική), όταν δεν χρησιμοποιείται κάποιο προφυλακτικό μέτρο. Ο οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί από ένα ΣΜΝ περισσότερες από μία φορές, είτε από ένα θεραπευμένο σύντροφο είτε και από κάποιο νέο σεξουαλικό σύντροφο. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η λοίμωξη από χλαμύδια, γονόρροια ή σύφιλη δεν αφήνει ανοσία. Ο φορέας του ΣΜΝ μπορεί να είναι ασυμπτωματικός (π.χ. χλαμύδια) και να μεταδίδει τη λοίμωξη χωρίς να το γνωρίζει.

Τα ΣΜΝ μπορούν να επηρεάσουν τη γονιμότητα.

Όταν παραμένουν χωρίς θεραπεία ακόμα και τα ασυμπτωματικά ΣΜΝ μπορούν να καταλήξουν σε κάποια επιπλοκή. Η πιο σοβαρή και συχνή επιπλοκή των ΣΜΝ είναι η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου (PID - Pelvic Inflammatory Disease). Πρόκειται για μια λοίμωξη του ανώτερου γεννητικού συστήματος, πιο συγκεκριμένα για λοίμωξη της μήτρας, των σαλπίγγων και των γειτονικών πυελικών ιστών, η οποία δε σχετίζεται με χειρουργική επέμβαση.

Η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου προκαλείται συνήθως από ανιούσα λοίμωξη, κατά την οποία παθογόνοι μικροοργανισμοί εξαπλώνονται από τον κόλπο και τον τράχηλο προς τα άνω τμήματα του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας. Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι το υπογάστριο άλγος, το οποίο αρχίζει τυπικά μετά από την έναρξη της έμμηνου ρύσης. Μερικές φορές υπάρχει διαυγές, λευκό ή πυώδες κολπικό έκκριμα. Σε λιγότερες ασθενείς μπορεί να εμφανιστεί πυρετός, ρίγος, ναυτία, έμετος, κολπική αιμόρροια, δυσουρία, δυσπαρεύνια ή άλγος του πρωκτού. Να θυμάστε ότι ακόμα και η φλεμονώδης νόσος της πυέλου (PID) αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Επηρεάζεται και η ανδρική γονιμότητα από τα ΣΜΝ;

Όσον αφορά τους άνδρες, μπορεί να επηρεαστούν, η ουρήθρα και οι σπερματικοί πόροι. Ωστόσο, μετά από μια σωστή φαρμακευτική αγωγή, το σπέρμα αποκτά ξανά την κανονική του σύσταση, ύστερα από περίπου 2-3 μήνες. Πολύ σπάνια, αν τα χλαμύδια οδηγήσουν σε απόφραξη του σπερματικού πόρου, μπορεί να προκληθεί και μόνιμο πρόβλημα στειρότητας στους άνδρες.

Οι επαναλαμβανόμενες ή μη σωστά θεραπευμένες λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν χρόνια επιδιδυμίτιδα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε υπογονιμότητα με την καταστροφή της κινητικότητας του σπέρματος, τη λειτουργικότητα και τον αριθμό των σπερματοζωαρίων.

Τι συμβαίνει με τη γυναικεία γονιμότητα;

Τα ΣΜΝ μπορούν να προκαλέσουν αυτό που αποκαλείται σαλπιγγικός παράγοντας υπογονιμότητας. Οι συμφύσεις και οι κατεστραμμένες σάλπιγγες μπορούν να εμποδίσουν το σπέρμα να φτάσει και να γονιμοποιήσει το ωάριο. Ακόμη και αν ένα ωάριο γονιμοποιηθεί, οι προσβεβλημένες σάλπιγγες μπορεί επίσης να εμποδίσουν το γονιμοποιημένο ωάριο να φτάσει στη μήτρα. Αυτό μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητές σας να έχετε μια έκτοπη κύηση - όταν το έμβρυο εμφυτεύεται στο τοίχωμα της σάλπιγγας, και όχι στο τοίχωμα της μήτρας. Οι έκτοπες εγκυμοσύνες είναι μη βιώσιμες και κάποιες φορές επικίνδυνες για την υγεία της γυναίκας.

Αν όντως έχετε κάποιο πρόβλημα με τις σάλπιγγες σας, υπάρχουν και πάλι τρόποι να επιτευχθεί μια εγκυμοσύνη.

Όταν πρόκειται για σαλπιγγικό παράγοντα υπογονιμότητας στη σημερινή εποχή, η ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη στρατηγική είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), διότι με αυτόν τον τρόπο η λειτουργία των σαλπίγγων παρακάμπτεται τελείως.

Η λοίμωξη από HPV δε φαίνεται να επηρεάζει άμεσα τη γονιμότητα αλλά αυξάνει τον κίνδυνο να έχετε προσβληθεί και από κάποιο άλλο παράγοντα που προκαλεί σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Ο ιός HPV (ανθρώπινος ιός θηλωμάτων) είναι η πιο κοινή ΣΜΝ στον κόσμο: Περισσότεροι από τους μισούς από όλους τους σεξουαλικά ενεργούς ανθρώπους πιστεύεται ότι κολλάνε σε κάποια στιγμή της ζωής τους, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου. Τις περισσότερες φορές, ο HPV θα απομακρυνθεί φυσιολογικά μόνος του μέσα σε περίπου δύο χρόνια. Ωστόσο, ορισμένα στελέχη του HPV δεν απομακρύνονται τόσο εύκολα σε μερικούς ανθρώπους και ορισμένα πραγματικά επικίνδυνα στελέχη των ιών μπορεί να προκαλέσουν ακόμα και καρκίνο.

Μπορείτε και πρέπει να εμβολιαστείτε κατά του HPV (έρπητας των ανθρωπίνων θηλωμάτων), αν δεν είστε ήδη. Ο εμβολιασμός κατά του HPV σε νεαρή ηλικία είναι η καλύτερη προστασία που έχετε για την αντιμετώπιση του HPV και την ανάπτυξη καρκινικών καταστάσεων σχετιζόμενων με τον HPV. Η Συμβουλευτική Επιτροπή για τις Ανοσοποιητικές Πρακτικές του CDC (Center of Disease Control) και της ΕΜΓΕ (Ένωση Μαιευτήρων Γυναικολόγων Ελλάδος) συνιστά σε αγόρια και κορίτσια μέχρι και την ηλικία των 12 ετών να εμβολιαστούν.

Η αντιμετώπιση των ΣΜΝ αφορά μόνο γυναίκες που επιθυμούν άμεση τεκνοποίηση;

Ακόμη και αν δεν είναι στα άμεσα πλάνα σας η απόκτηση παιδιών, θα πρέπει να μιλήσετε με το γιατρό σας το συντομότερο δυνατό. Η έγκαιρη αντιμετώπιση των ΣΜΝ ελαττώνει σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο να αντιμετωπίσετε ζητήματα γονιμότητας σαλπιγγικής αιτιολογίας στο μέλλον.

Εάν πιστεύετε ότι σε κάποια στιγμή της ζωής σας έχετε προσβληθεί από κάποιο ΣΜΝ και ανησυχείτε για τη γονιμότητα σας μπορείτε να επικοινωνήσετε με την ομάδα μας που βρίσκεται πάντα στη διάθεση σας για επιπρόσθετες διευκρινήσεις και συμβουλές.