Κατάψυξη σπέρματος
Η κρυοσυντήρηση σπέρματος είναι η διαδικασία κατά την οποία τα σπερματοζωάρια, καθώς επίσης και τα βιοχημικά μονοπάτια που τελούνται σε αυτά, αδρανοποιούνται σε μια πολύ χαμηλή θερμοκρασία. Οι πρώτες προσπάθειες κρυοσυντήρησης σπερματοζωαρίων πραγματοποιήθηκαν τη δεκαετία του 60 σε ξηρό πάγο και στη συνέχεια με τη χρήση υγρού αζώτου, ενώ σύντομα έγινε αναπόσπαστο κομμάτι των ανδρολογικών και εμβρυολογικών κλινικών. Η σπουδαιότητα της τεχνικής αυτής είναι αδιαμφισβήτητη, καθώς δίνει τη δυνατότητα συντήρησης της γονιμοποιητικής ικανότητας ενός άντρα για μια πληθώρα λόγων που θα αναλύσουμε στη συνέχεια.
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους για την κρυοσυντήρηση του σπέρματος ενός άνδρα είναι η συντήρηση της γονιμότητας του πριν την έναρξη θεραπειών, όπως η ακτινοβολία και η χημειοθεραπεία, οι οποίες αποδεδειγμένα μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τον αριθμό και την ποιότητα των σπερματοζωαρίων και κατά συνέπεια τη γονιμοποιητική του ικανότητα. Η πιθανότητα και η έκταση της “ζημιάς” στα γαμετικά κύτταρα σε αυτές τις περιπτώσεις εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου και από το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί.
Εκτός από τις διάφορες κατηγορίες καρκίνου, και άλλες μη κακοήθεις ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη και ορισμένων αυτοάνοσων νοσημάτων έχουν βρεθεί να διαταράσσουν τη διαδικασία της σπερματογένεσης, προκαλώντας προβλήματα υπογονιμότητας. Η ίδια αντιμετώπιση συμβουλεύεται να ακολουθείται και σε περιπτώσεις που ο χώρος εργασίας μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη γονιμότητα ενός άνδρα, όπως για παράδειγμα η συχνή έκθεση σε χημικά προϊόντα ή για αθλητές αθλημάτων στα οποία υπάρχει μεγάλη πιθανότητα σοβαρών τραυματισμών.
Εκτός από τις διάφορες κατηγορίες καρκίνου, και άλλες μη κακοήθεις ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη και ορισμένων αυτοάνοσων νοσημάτων έχουν βρεθεί να διαταράσσουν τη διαδικασία της σπερματογένεσης, προκαλώντας προβλήματα υπογονιμότητας. Η ίδια αντιμετώπιση συμβουλεύεται να ακολουθείται και σε περιπτώσεις που ο χώρος εργασίας μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη γονιμότητα ενός άνδρα, όπως για παράδειγμα η συχνή έκθεση σε χημικά προϊόντα ή για αθλητές αθλημάτων στα οποία υπάρχει μεγάλη πιθανότητα σοβαρών τραυματισμών.
Επίσης, σε αζωοσπερμικούς άνδρες οι οποίοι υποβάλλονται σε διαδικασίες επεμβατικής αναρρόφησης (PESA, TESA) ή βιοψίας (PESE, TESE, microTESE) για την ανεύρεση σπερματοζωαρίων, με σκοπό την χρήση τους σε προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, σε περιπτώσεις επιτυχούς ανάκτησης, όλο ή μέρος του δείγματος που ανακτάται πρέπει να κρυοσυντηρείται προς μελλοντική χρήση, για την αποφυγή επαναλαμβανομένων χειρουργείων.
Σε αρκετούς άνδρες η διαδικασία του αυνανισμού για τη συλλογή ενός δείγματος σπέρματος μπορεί να είναι δύσκολη και ιδιαίτερα αγχωτική την ημέρα συλλογής των ωαρίων. Συχνή πολιτική στις κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, για να βοηθήσουν αφενός ψυχολογικά τους άνδρες και αφετέρου να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχουν διαθέσιμα σπερματοζωάρια την ημέρα της ωοληψίας, αποτελεί η κρυοσυντήρηση ενός δείγματος σπέρματος για τα ζευγάρια που πρόκειται να αρχίσουν κάποια θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Σε αρκετούς άνδρες η διαδικασία του αυνανισμού για τη συλλογή ενός δείγματος σπέρματος μπορεί να είναι δύσκολη και ιδιαίτερα αγχωτική την ημέρα συλλογής των ωαρίων. Συχνή πολιτική στις κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, για να βοηθήσουν αφενός ψυχολογικά τους άνδρες και αφετέρου να εξασφαλίσουν ότι θα υπάρχουν διαθέσιμα σπερματοζωάρια την ημέρα της ωοληψίας, αποτελεί η κρυοσυντήρηση ενός δείγματος σπέρματος για τα ζευγάρια που πρόκειται να αρχίσουν κάποια θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Η κρυοσυντήρηση σπέρματος είναι απαραίτητη και επιβεβλημένη από τον νόμο στις περιπτώσεις δοτών σπέρματος, έτσι ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος ο δότης να ελεγχθεί εκτενώς για όλες τις μεταδοτικές ασθένειες (πχ ηπατίτιδα β) πριν την τελική διάθεση των δειγμάτων στις κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Ένας εύλογος προβληματισμός είναι αν ένα δείγμα σπέρματος και κατά συνέπεια τα κλινικά αποτελέσματα των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής επηρεάζονται από τη διαδικασία της κρυοσυντήρησης. Αναμφίβολα, ένα αρχικά κακό δείγμα σπέρματος, μετά την απόψυξη, θα παρουσιάσει μειωμένες παραμέτρους όσον αφορά στην ποιότητα και τον αριθμό των σπερματοζωαρίων. Σπερματοζωάρια τα οποία φέρουν εκτεταμένες βλάβες στο γενετικό τους υλικό είναι αναμενόμενο να μην επιβιώσουν. Για τους λόγους αυτούς η χρήση κρυοσυντηρημένων δειγμάτων που παρουσιάζουν χαμηλές παραμέτρους συγκέντρωσης και προωθητικής κίνησης, δεν προτείνεται σε κύκλους θεραπειών που συμπεριλαμβάνουν την ενδομήτρια σπερματέγχυση (IUI) και την κλασική IVF. Ωστόσο, τα δεδομένα είναι διαφορετικά στις περιπτώσεις που επιστρατεύεται η μικρογονιμοποίηση (ICSI), κατά την οποία αξιοποιούνται -στην καλύτερη των περιπτώσεων- μερικές δεκάδες σπερματοζωαρίων, οπότε ακόμα και ένα αρκετά αραιωμένο αποψυγμένο δείγμα με μικρό αριθμό κινητών σπερματοζωαρίων δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την έκβαση ενός θετικού αποτελέσματος.
Πληθώρα δημοσιευμένων ερευνών που μελέτησαν τα εμβρυολογικά αποτελέσματα, καθώς επίσης και τα αποτελέσματα εγκυμοσυνών ύστερα από τη χρήση φρέσκων ή κρυοσυντηρημένων δειγμάτων σπέρματος, έδειξαν ότι η κρυοσυντήρηση δεν μειώνει τις πιθανότητες θετικής έκβασης μιας προσπάθειας εξωσωματικής γονιμοποίησης. Μάλιστα υπάρχουν και έρευνες που δείχνουν μέσω των αποτελεσμάτων τους ότι η χρήση κρυοσυντηρημένων δειγμάτων σπέρματος αύξησε σημαντικά τα ποσοστά επιτυχίας. Μια ενδιαφέρουσα θεωρία, που προσπαθεί να εξηγήσει αυτά τα αντιφατικά για πολλούς αποτελέσματα, είναι ότι μέσω της κρυοσυντήρησης γίνεται “αυστηρότερη” διαλογή των σπερματοζωαρίων, οδηγώντας μεγαλύτερο ποσοστό μη φυσιολογικών σπερματοζωαρίων στον κυτταρικό θάνατο. Με άλλα λόγια, σπερματοζωάρια που δεν φέρουν ακέραιο γενετικό υλικό πιθανότατα δεν θα επιβιώσουν ύστερα από την απόψυξη και κατά συνέπεια δεν θα επιλεχθούν κατά τη διάρκεια της μικρογονιμοποίησης.
